«Τα ορφανά πορεύονται
και οι χήρες κονομιούνται», μας λέει
ο κύριος … «Αυγολέμονος» σε cult
βιντεάκι περασμένης εποχής.
Και συνειρμικά, το μυαλό πάει στα «ορφανά» της
δημοσιογραφίας (ελέω… enos kakou media…),
τους ανθρώπους δηλαδή πίσω από την «είδηση».
Όχι αυτούς που πρόλαβαν θέσεις. Αλλά τους λεγόμενους «Κέρμιτ» (σ.σ. “ζωντανή” μαριονέτα,
δημιουργία του Jim Henson)
Τους συμπαθείς, έξυπνους, ευέλικτους αλλά και καλά…
«προγραμματισμένους» εργαζόμενους των media, που συντηρούν τη
σημερινή γενικευµένη νοοτροπία του ενηµερωτικού διαδικτύου:
Το κυνηγητό των likes, των unique browsers, του bounce
rating (χρόνος παραµονής και εγκατάλειψης site), των views του «στιγµιαίου»
εντυπωσιασµού, τις τακτικές click bate (προσέλκυση επισκεπτών µε εντυπωσιακό
τίτλο), copy paste, cross linking και ημι- fake news.
Πάνω από 15 χρόνια διαρκεί αυτή η συζήτηση για την προσαρμογή
του επιχειρηµατικού µοντέλου των παραδοσιακών ΜΜΕ στις απαιτήσεις της ψηφιακής
εποχής, αλλά η βιωσιμότητα απέχει κατά πολύ.
Βρέθηκε η τακτική, χάθηκε ο προορισμός!
Πολλά sites επένδυσαν στη ροή των ειδήσεων και στο κυνήγι
της επισκεψιµότητας και της ταχύτητας (ποιος θα δηµοσιεύσει πρώτος µια είδηση),
σε βάρος όμως της ανάλυσης, του πρωτογενούς θέµατος, του αποκλειστικού και της
αφιερωµατικής δηµοσιογραφίας.
Το «κουπί» σέρνουν βεβαίως, οι ευέλικτοι -όπως προείπαμε -δημοσιογράφοι
τύπου «Κέρμιτ», κατόπιν απαιτήσεων ιδιοκτητών, εκδοτών και διαφημιστικής
«πίτας».
Τραγική ειρωνεία; Η τελευταία ορίζει το τι είναι
«δημοσιογραφικά» καλό και τι όχι…
Κάποιοι χαρακτήρισαν αυτό το φαινόμενο ως «πάσχουσα επιχειρηματικότητα
των ΜΜΕ».
Όμως, τα τελευταία χρόνια πυκνώνουν τα µηνύµατα που
θέλουν το κοινό να µην προτίθεται πλέον να παίξει στο παιχνίδι του
εντυπωσιασµού µε ειδήσεις που «υπερβάλλουν» ή αλλοιώνουν το νόηµά τους και τα
γεγονότα, αλλά να στρέφεται στα… «καλά και τεκμηριωμένα».
Η «αργή δημοσιογραφία» έρχεται ως απάντηση στην έκπτωση της
ποιότητας της δηµοσιογραφίας από τον κυρίαρχο ηλεκτρονικό Τύπο. Το νέο «αργό»
κίνηµα, µοιράζεται τις ίδιες αξίες µε την παραδοσιακή δηµοσιογραφία, σε µια
προσπάθεια να παραγάγει ένα καλό, καθαρό και επαγγελµατικό προϊόν.
Από το ΒΑΤΡΑΧΟ, στη…
χελώνα
Εδώ και δύο χρόνια, ο πρώην διευθυντής Ειδήσεων του BBC, Τζέιµς Χάρντινγκ, και η
έως πρόσφατα εκλεγµένη πρόεδρος της Wall Street Journal και της επενδυτικής εταιρείας Dow Jones, Κέιτι Βάνικ Σµιθ,
αποφάσισαν να κάνουν την αρχή ιδρύοντας ένα ειδησεογραφικό site που θα παρακολουθεί τα τεκταινόµενα
µε ρυθµούς... χελώνας. Το όνοµά του, Tortoise δηλαδή χελώνα.
Έχοντας αποκτήσει µεγάλη πείρα από την προηγούµενη ενασχόλησή τους στα
παραδοσιακά ΜΜΕ που έχουν κυριαρχήσει παγκοσµίως (χαρακτηρίζοντάς τα ως «φουσκωμένα
βατράχια», που πηδούν για να πιάσουν πρώτα τη μύγα-είδηση), οι δύο
δηµοσιογράφοι αποφάσισαν πως έχει έρθει η ώρα να χτιστεί από την αρχή ένα
διαφορετικό µοντέλο ενηµέρωσης: «Αυτό που ανοίγει, που δίνει σε όλους θέση στο
τραπέζι, που δηµιουργεί ένα σύστηµα οργανωµένης ακρόασης και αλληλεπιδρά (social media). Με ενημέρωση που θα
αντικατοπτρίζει τον τρόπο που πραγµατικά είµαστε και διαµορφώνουµε τον κόσµο,
στον οποίο θέλουµε να ζήσουµε».
Έτσι, στο site
τους, φιλοξενούνται µέσα στην ηµέρα µόλις 5 ρεπορτάζ µε συγκριτικό πλεονέκτηµα
το βάθος και την έρευνα. Στο νέο µέσο που φιλοδοξούν να «μεγαλώσουν», δεν θα
υπάρχουν έκτακτες ειδήσεις, αλλά ανάλυση για τους παράγοντες που δηµιουργούν
τις ειδήσεις.
Ήταν μόνο η αρχή. Η ιδέα μετεξελίχθηκε στο κίνημα της… «slow
journalism», δηλαδή στη νέα µόδα της «αργής δηµοσιογραφίας».
Η τάση λοιπόν, το απαιτεί. Είναι προφανές ότι οι ενηµερωτικοί οργανισµοί πρέπει να
επικεντρωθούν στην παραγωγή «ποιοτικής δηµοσιογραφίας».
Το µεγάλο πρόβληµα είναι ότι τα hard news (αποκλειστικές, αργές,
ψαγµένες, πρωτογενείς ειδήσεις) και η δηµοσιογραφική έρευνα κοστίζουν και
δυστυχώς, για κάποιους, η αντικειμενικότητα ούτε αλλοιώνεται, ούτε
χειραγωγείται.
Γενικότερα όμως υπάρχει η… «φλόγα της αλλαγής» που επισπεύδει
και η συζήτηση -οδηγία της Ε.Ε. για τα πνευµατικά δικαιώµατα.
Μένει να «φουντώσει» από πολλές πλευρές (διαφημιστικές, εκδότες,
Οργανισμούς) για να ζεστάνει -αναθερμάνει -ανασχηματίσει τόσο των κλάδο των ΜΜΕ
όσο και τους εργαζόμενους σε αυτά.
Διαφορετικά, αν μείνουμε στα ίδια, συντηρούμε τις cult λογικές του…
«Αυγολέμονου»:
«Είσαι αλεπουδιάρα και
τα παίρνεις τα λεφτά» …
Αλλά και το άλλο:
«Μιας και μου 'κανες
το "κλικ", θες να γίνω το ποντίκι σου;»…
Yγ. Σε αντίθεση με τα
υπόλοιπα Muppets, όταν το Sesame Workshop αγόρασε την πλήρη ιδιοκτησία των
χαρακτήρων από την εταιρεία του Jim Henson, ο Κέρμιτ, ο βάτραχος, δεν συμπεριλήφθηκε
στη συμφωνία και ακολούθησε το δικό του, μοναδικό δρόμο προς την επιτυχία…
